«نفرین سیاه» خون به‌پا خواهد کرد؟

زهره نوروزپور: چپگرایی در مهد پوپولیسم زمانی در ورطه سقوط قرار گرفت که مردمان این کشور برای تهیه سیب زمینی تا مرزهای مکزیک می رفتند. زمانی که سیاست نفتی مادورو، حتی نان شب را نیز برای مردم حرام کرد!

برخی معتقدند تحریم های نفتی آمریکا در زمان دولت چاوز تا به امروز، ونزوئلا را به این روز انداخت. همچنین برخی دیگر سیاست مادورو را به مانند سلف خود که با گروه های مقاومت منطقه در ارتباط و در کنار آن سیاست نفتی او را در این بحران دخیل  می دانند.  در کنار اینها حرکت مردم کشورهای آمریکای لاتین خصوصا آرژانتین و برزیل به سمت راست گرایی و پس از آن اخراج ونزوئلا از مرکسور،  این کشور را نیز در معرض تهدید بالقوه قرار داد که سبب شد برخی تحلیلگران آن را پایان چپگرایی در آمریکای لاتین تلقی کنند.

میراث دار چاوز در قدرت ماند؛ آغاز اعتراضات

تظاهرات مردم ونزوئلا به رنج اقتصادی به زمانی باز می گردد که رئیس جمهوری این کشور تصمیم به اجرای سیاست های نفتی گرفت. سیاستی که منجر به قحطی و آوراگی هزاران شهروند ونزوئلایی شد. تا جایی که مردم این کشور برای امرار معاش و تهیه نان تا لب مرزها می آمدند تا شاید لقمه نانی برای خانواده های خود بیابند.

با و جود فقر مطلقی که بر زندگی مردمان این کشور سایه انداخت مادورو حاضر به تغییر سیاست نشد. این خشم عمومی به جایی رسید که مردم از غم نان به خیابان ها آمدند که آن زمان ده ها کشته و زخمی بر جای گذاشت.

سال 2016 بر اساس گزارش نیویورک تایمز وضعیت در این کشور به حدی رو به وخامت رفت که کامیون‌هایی حامل غذای مردم، مورد حمله قرار می‌گرفت. ارتش موظف به اسکورت این کامیون‌ها شد. سربازان نانوایی‌ها را زیرنظر می گرفتند تا مبادا کار به جاهای باریک بکشد.

پلیس به اوباشی که قصد غارت مغازه‌ها، سوپرمارکت‌ها، داروخانه‌ها و قصابی‌ها را داشتند تیراندازی می کرد. وقتی در خیابان‌های کاراکاس مردم بر سر غذا به جان یکدیگر افتادند، یک دختر بچه 4 ساله جان خود را در این نزاع از دست داد. ونزوئلا از این توفان گرسنگی دچار تکانه‌های سختی شده است کشته شدن ان دختر تصویری را ساخت که در حال حاضر از ونزوئلا این کشور قحطی زده می بینیم.
این نمایی بود از وضعیبتی که ونزوئلا را به چهره فعلی رسانده است و چرا این گونه شد؟ سیاست های پوپولیستی نفتی مادورو در قبال بهای افزایش قیمت نفت ،  باعث شد که در سال 2016 در این کشور به مدت دو ماه حالت فوق‌العاده اعلام شود. شاخص‌های پولی کشور مانند رشد نقدینگی و نرخ تورم، از کنترل خارج شد و به‌طور کلی اقتصاد ونزوئلا سقوط کرد.(اینجا)

 آوریل ۲۰۱۷ ونزوئلا صحنه اعتراضات و تظاهرات بی‌وقفه علیه دولت مادورو شد و همزمان با انتخابات در سراسر کشور معترضان به خیابان‌ها ریختند و درگیری‌هایی میان پلیس و تظاهرکنندگان رخ داد این درگیری‌ها که با خشونت همراه بود سبب شد یک رهبر جوان مخالفان دولت مادورو، یک نامزد هوادار دولت و یک سرباز  کشته شوند. به دنبال آن طی یک دوره به مدت چهار ماه اعتراضات بی وقفه و خشونت آمیز  در ماه آوریل ۲۰۱۷ تا پایان ژوئیه ۲۰۱۷، بیش از ۱۲۰ تن کشته و هزاران نفر زخمی شدند! همچنین صدها نفر نیز توسط نیروهای امنیتی زندانی شدند.

ژانویه جهنمی

در سال 2018 پس از خشونت های خونبار سال 2017 ، انتخابات جنجالی این کشور اغاز شد که نتیجه آن این بود که مادورو مجددا رئیس جمهور شد و خوان گوآیدو به عنوان رئیس شورای ملی ونزوئلا انتخاب شد. نتیجه انتخابات آتشی در خرمن اعتراضات این کشور شد.  تظاهرات جدید در اولین روزهای سال  ۲۰۱۹ در نتیجه بحران ریاست جمهوری سال ۲۰۱۹ در ونزوئلا آغاز شد. تظاهرات علیه مشروعیت ریاست جمهوری نیکولاس مادورو در آغاز دور دوم وی پس از انتخابات ریاست جمهوری بحث‌برانگیز در سال ۲۰۱۸شروع شد.

روز سه شنبه 2 بهمن ماه مصادف با 22 ژانویه 2019 دادگاه عالی ونزوئلا تمام فعالیت‌های مجلس ملی این کشور را غیر قانونی اعلام کرد.(اینجا) کودتایی که از سوی ارتش نافرجام ماند.

پس از آن دولت آمریکا روز چهارشنبه 23 ژانویه «خوان گوآیدو» رهبر مخالفان ونزوئلا را به عنوان رئیس جمهوری موقت این کشور به رسمیت شناخت. (اینجا) اقدام آمریکا، دو هفته پس از مراسم تحلیف «نیکلاس مادورو» رئیس جمهوری ونزوئلا صورت گرفت.

در همان روز پمپئو در توئیتر نوشت: «ایالات متحده تصمیم شجاعانه خوان گوایدو را برای پذیرفتن نقش رئیس‌جمهور موقت ونزوئلا به موجب بند ۲۳۳ قانون اساسی این کشور به رسمیت می‌شناسد. ما از شورای ملی ونزوئلا و تلاش‌های آنها برای تشکیل دولت انتقالی و آماده کردن ونزوئلا برای انتخابات آزاد و منصفانه حمایت می‌کنیم.»(اینجا)

در همین حال خبرگزاری رویترز گزارش داد، کانادا در نظر دارد خوآن گوآیدو را به عنوان رییس‌جمهوری دولت ونزوئلا به رسمیت بشناسد.اتاوا پس از واشنگتن اولین دولتی بود که از گوآیدو حمایت کرد.(اینجا)

روز 5 شنبه 24 ژانویه مادورو در اقدامی تلافی جویانه دیپلمات های آمریکایی را از کشورش اخراج کرد. (اینجا)

پومپئو در واکنش به این اقدام با صدور بیانیه ای اعلام کرد که اخراج دیپلمات ها را به رسمیت نمی شناسد چرا که مادور دیگر رئیس دولت نیست!(اینجا)

همزمان با اقدام واشنگتن تهران به وضعیت ونزوئلا واکنش نشان داد.(اینجا)

همچنین وزارت خارجه چین با صدور بیانیه ای اعلام کرد:  پکن مخالف هرگونه مداخله در امور داخلی ونزوئلا است و از دولت مشروع این کشور برای حل و فصل این بحران حمایت می‌کند..(اینجا)

اردوغان نیز اعلام کرد: نیکلاس مادورو رئیس‌جمهور منتخب ونزوئلاست. (اینجا)

پس از این واکنش ها در روز چهارشنبه رهبران نظامی ونزوئلا بر حمایت تزلزل ناپذیر خود از 'نیکولاس مادورو' رئیس جمهوری این کشور و وفاداری خود به وی تاکید کردند. (اینجا)

روز جمعه  25 ژانویه مادور خیال همه را راحت کرد و گفت تا 2025 رئیس جمهور است.(اینجا)

پس از آن ظریف با همتای ونزوئلایی خود رایزنی کرد.(اینجا)

مادورو تهدید به جنگ د اخلی کرد.(اینجا)

روز شنبه 26 ژانویه روسیه به آمریکا هشدار داد.(اینجا)

به دنبال آن آسوشیتدپرس افشاگری مهمی کرد و پرده از سفر مخفیانه گوآیدو به آمریکا برداشت.(اینجا)

در همین روز جلسه شورای امنیت به درخواست مایک پومپئو آغاز شد و آمریکا خواست که کشورهای عضو گوآیدو را به عنوان رئیس جمهور به رسمیت بشناسند.(اینجا)

به دنبال آن لندن برای کاراکاس ضرب‌الاجل تعیین کرد.(اینجا)

پس از آن اتحادیه اروپا از موضع لندن حمایت کرد.(اینجا)

کاراکاس درخواست لندن و اروپا را نپذیرفت.(اینجا)

همچنین واشنگتن از رژیم صهیونیستی خواست تا از موضع آمریکا در قبال ونزوئلا اعلام حمایت کند اما تل‌آویو هنوز به این خواسته پاسخی نداده است. (اینجا) به هرحال نتانیاهو بله را به واشنگتن داد.(اینجا)

روز یکشنبه 27 ژانویه کاراکاس به واشنگتن پیشنهاد مذاکره داد.(اینجا)

پس از این پیشنهاد اخراج دیپلمات های آمریکا از ونزوئلا به تعویق افتاد.(اینجا)

همچنین ساکنان شرق ونزوئلا با انتشار تصاویری از حرکت تانک‌ها، واحدهای توپخانه و دیگر ادوات نظامی این کشور به سمت مرز با کلمبیا خبر دادند.(اینجا)

این در حالی بود که جان بولتون تهدید کرد که خشونت علیه آمریکایی‌ها و خوان گایدو را شدیدا پاسخ می‌دهیم.(اینجا)

روز دوشنبه 28 ژانویه، استرالیان از گوآیدو حمایت کرد.(اینجا)

پس از آن  رژه نظامی در ونزوئلا مقابل مادورو برگزار شد.(اینجا)

همچنین وزیر خارجه ونزوئلا گفت ما روی خنثی‌سازی حملات واشنگتن متمرکز شدیم که حملات دولت‌های تابع آن در آمریکای لاتین و اروپا را خنثی کند.(اینجا)

صدای نفت در آمد

پس از یک هفته آشوب در ونزوئلا بالاخره صدای سعودی درآمد. وزیر انرژی عربستان در روز دوشنبه 28 ژانویه درباره فروش نفت اوپک به شدت هشدار داد و گفت که ما قویا بحران ونزوئلا را رصد می کنیم.(اینجا)

رای الیوم دراینباره نوشت: تجربه عراق، لیبی، یمن و نوار غزه به ما آموخت زمانی که دولت‌های آمریکا به دنبال برنامه‌ریزی برای تغییر نظام‌هایی هستند که با سلطه‌گری آمریکا و تسلط آن بر قیمت نفت مخالفت هستند و در مقابل زورگویی اسرائیل نیز مقاومت می‌کنند، واشنگتن به محاصره اقتصادی این کشورها پناه می‌برند تا این سازمان‌های ملی را تضعیف کند و پس از آن رهبران این سازمان‌ها و حامیان آنها را در لیست تروریستی خود قرار می‌دهد تا بدین وسیله مردم این کشورها را به انقلاب و شورش وادار کند تا مداخله نظامی آمریکا در این کشورها را توجیه کرده و مأموریت‌های واشنگتن را در کشورهای مذکور تسهیل بخشد. (اینجا)

خبرگزاری فرانسه گزارش داد: دولت ونزوئلا ارزش پول ملی خود را ۳ هزار و ۲۰۰ بولیوار به ازای هر دلار اعلام کرد که با ۳ هزار و ۱۱۸ بولیوار اعلام شده از سوی تارنمای اعلام نرخ ارز در بازار سیاه این کشور (dolartoday.com) مطابقت دارد.(اینجا)

در اینباره هادی اعلمی فریمان کارشناس آمریکای لاتین به خبرآنلاین گفت: دولت ونزوئلا چه چپی باشد چه راستی همیشه عضو اوپک بوده و هست. شاید با چنین اتفاقی با سیاست آمریکا همگرا شود، اما لزوما همه نسخه های امریکا را اجرا نمی کند، منتها روابط این کشور دیگر در سطوح ایدئولوژیک نخواهد بود و یک دولت عادی عضو اوپک مانند سایر اعضا می شود و به همکاری اش ادامه می دهد البته قطعا به ضرر چین ایران و روسیه تمام خواهد شد.(اینجا)

این کارشناس در ادامه گفت: نگاهی نفت را نفرین سیاه می‌خوانند که می‌تواند در صورت عدم مدیریت صحیح درآمدهای نفتی، سرنوشت نامطلوبی را برای کشورهای نفتی رقم بزند؛ کمااینکه این اتفاق برای ونزوئلا رخ می‌دهد. برخی کشورهای نفت‌خیز هم معتقدند که می‌توان با مدیریت درآمد و ذخیره سازی درآمدها، اتفاقات خوب و مثبتی را رقم زد. درآمدهای نفتی در زمان چاوز بسیار نامطلوب هزینه شد. (اینجا)

همچنین دویچه وله در گزارشی به حمایت روسیه از ونزوئلا اشاره کرده است: "روس‌نفت" در پنج پروژه شرکت نفت و گاز دولتی ونزوئلا شریک است و سهمی ۲۶ تا ۴۰ درصدی در این طرح‌ها دارد. تغییر نظم سیاسی در ونزوئلا به مثابه از دست دادن این شراکت و تحمیل زیان‌هایی به روسیه است.

اگر مادورو سقوط کند، بعید است دولت جدید بگذارد سرمایه‌گذاران خارجی بدون طی فرایند قانونی و مزایده‌های رسمی، امکان حضور در این کشور را بیابند. شاید از همین رو در هفته گذشته، بسیاری در بورس مسکو برای خلاص شدن از شر سهام روس‌نفت صف بسته بودند.

طبق اعلام "روس‌نفت"، این کمپانی در سال ۲۰۱۷ بالغ بر شش میلیارد دلار به ونزوئلا وام پرداخته است و این وام بر اساس توافق طرفین، با شراکت در پروژه‌های نفتی ونزوئلا تسویه خواهد شد.

توافق مربوطه در سال ۲۰۱۹ منقضی می‌شود در حالی که بخش اصلی وام پرداختی باید مدت‌ها قبل تادیه می‌شد. برای تأخیر در انجام برخی پروژه‌ها بود که ایگور زتشین، رئیس "روس‌نفت" در نوامبر ۲۰۱۸ به کاراکاس رفت.(اینجا)

خون به پا خواهد شد

با اینحال رئیس جمهور ایالات متحده تکلیف را یکسره کرد و اعلام کرد همه گزینه ها روی میز است.(اینجا)

در اینباره علیرضا سلطانی کارشناس مسائل بین الملل به خبرآنلاین گفت: همه سناریو ها را با توجه به شرایطی که برای ونزوئلا وجود دارد، میتوان ترسیم کرد. هرچند که آقای مادورو به نظر میرسد در قالب یک ژست سیاسی یا یک خواست واقعی درخواست مذاکره با مخالفان و شخص آقای گوایدو مطرح کرده است که البته با استقبال مواجه شده است و هم با مخالفت. در واقع با استقبال مشروط گوایدو و طرفدارانش مواجه شده است. بهرحال مردم ونزوئلا شرایط سختی را طی میکنند و بنظر میرسد که آقای مادورو دیگر آن وجاهت و جایگاه لازم را برای راهبری و ریاست دولت ونزوئلا نخواهد داشت و باید منتظر بود که یک انتقال قدرت در ونزوئلا در ماه های آینده صورت بگیرد.(اینجا)

برخی دیگر از تحلیلگران معتقدند که جنگ نظامی علیه ونزوئلا ممکن است که قدرت های منطقه ای از جمله، چین و روسیه را درگیر این جنگ نفتی کند. این در حالی است که روسیه در ماه های گذشته به دلیل خروچ ترامپ از پیمان موشکی با روسیه ، بمب افکن های خود را در ونزوئلا مستقر کرده است.