ونزوئلا در میانه دو بحران

(خبرگزاری ایرنا)

تهران- ایرنا- وضعیت اقتصادی وخیم و تنش های سیاسی گسترده به عنوان دو مشکل بزرگ ونزوئلا، این کشور آمریکای لاتین را در سال های گذشته به لبه پرتگاه کشانده که اعتراض های خونین اخیر بخشی از عمق فاجعه را به تصویر می کشد.

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، اعتراضات ضد دولتی در ونزوئلا از مدت ها پیش به دلایل مختلفی از جمله اوضاع نامطلوب اقتصادی وجود داشته اما در هفته های گذشته رو به شدت نهاده است.
قضیه از آنجا جدی شد که در جریان تظاهرات بیستم آوریل (31 فروردین) شماری از شهروندان این کشور کشته شدند و برخی منابع این آمار را 20 نفر اعلام کردند. علاوه بر آن، شماری نیز توسط نیروهای امنیتی این کشور بازداشت شده اند.
در آخرین ناآرامی و تجمعات اعتراضی که چند روز پیش در قالب تظاهرات سکوت انجام گرفت، هزاران نفر از مخالفان دولت با پوشیدن پیراهن سفید در آن شرکت کردند. احتمال آن می رود که مخالفان «نیکلاس مادورو» رییس جمهوری ونزوئلا در روزها و ماه های پیش رو نیز به اعتراض های خود ادامه دهند.

** بحران اقتصادی؛ دلیل اصلی نارضایتی ها
ورود مردم به عرصه تظاهرات خیابانی در ونزوئلا ارتباط مستقیمی با وضعیت بحرانی اقتصاد این کشور آمریکای لاتین دارد. ونزوئلا سال ها است که در بحران اقتصادی عمیق فرورفته و هر روز بر دامنه دشواری های معیشتی مردم این کشور افزوده می شود. شهروندان این کشور نفت خیز آمریکای جنوبی حتی در تهیه مواد غذایی و کالاهای اساسی خود مشکل دارند.
این کشور در شرایط کنونی رشد منفی 10 درصدی را تجربه می کند. همچنین، براساس آمارهای صندوق بین المللی پول، نرخ تورم کالاهای مصرفی ونزوئلا در سال 2016 حدود 480 درصد اعلام شد.
این نهاد بین المللی همچنین پیش بینی کرد که این رقم در سال آینده به حدود 2 هزار درصد نیز برسد. این در حالی است که به تازگی بانک مرکزی ونزوئلا در گزارشی به صندوق بین‌المللی پول، تورم این کشور را در سال گذشته میلادی 274 درصد اعلام کرده است.
دشواری های اقتصادی موجود در ونزوئلا بیش از هر عاملی برآیند افت شدید بهای نفت در سال های گذشته بوده است که قیمت هر بشکه آن حتی به کمتر از 30 دلار نیز رسید. بنابراین، تکیه سران کاراکاس به صادرات نفت، این کشور را در وضعیت ورشکستگی قرار داده است.
ونزوئلا با جمعیتی حدود 32 میلیون نفری بیشترین دخایر نفتی جهان را در اختیار دارد. براساس گزارش ژوئن 2016 (خرداد 1395) شرکت انگلیسی «بریتیش پترولیوم» یکی از بزرگ ترین شرکت های اکتشاف و استخراج نفت در جهان، ونزوئلا با ذخایر 300 میلیارد و 900 میلیون بشکه ای معادل 17.7 درصد کل ذخایر نفت در رتبه نخست جهان قرار دارد.
افزایش میزان تولید و صادرات انرژی در شرایطی می تواند به بحران اقتصادی بیانجامد که آن کشور تک محصولی و متکی بر صادرات انرژی باشد؛ اتفاقی که در ونزوئلا روی داد. در همین زمینه چندی پیش تارنمای روزنامه «کریستین ساینس مانیتور» در یکی از شمارگان خود، ونزوئلا را کشوری دانست که نفت و گاز بیش از 95 درصد صادرات آن را شامل می شود. در نتیجه مشخص است که کاهش شدید بهای انرژی در طولانی مدت چه تاثیری بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی چنین کشوری می گذارد.
از طرفی، بحرانی شدن وضعیت اقتصادی این کشور تاثیر بسزایی بر کاهش نقش آفرینی این کشور در منطقه آمریکای لاتین و جهان گذاشته است که رکوردزنی ونزوئلا در کاهش بودجه نظامی را می توان در این راستا تفسیر کرد. در شرایطی که کشورهای جهان به دنبال افزایش بودجه نظامی اند، آمارها حاکی از آن است که این کشور در سال 2015 کاهشی 56 درصدی در بودجه نظامی خود داشته است.

** ونزوئلا درگیر بحران سیاسی
همزمان با وخامت اوضاع اقتصادی در ونزوئلا، بحران سیاسی نیز گریبان این کشور را گرفته است. قضیه از سال 2015 شروع شد؛ زمانی که مردم ناراضی از وضعیت اقتصادی، احزاب مخالف دولت را راهی پارلمان کردند. این احزاب پس از یک دهه توانستند اکثریت کرسی های پارلمان را به خود اختصاص دهند و تهدیدی برای دولت و احزاب چپگرای ونزوئلا تلقی شوند.
با تغییر و تحولات صورت گرفته در ترکیب اعضای پارلمان فرانسه، اتهام ها علیه مادورو مبنی بر بی کفایتی و سوء مدیریت و همچنین فشار بر وی به منظور برکناری افزایش یافت. در این میان، مخالفان دولت با جمع آوری میلیون ها رای، سعی در راه اندازی جریانی قانونی با هدف برکناری وی کردند؛ اقدامی که با ممانعت و مخالفت دیوان عالی ونزوئلا رو به رو شد.
اعضای دیوان عالی ونزوئلا، این تصمیم را خارج از اختیار پارلمان اعلام کردند و تصمیم گیری در این ارتباط را در حوزه صلاحیت خود دانستند. از آنجا که این قضات در مدت 14 سال زمامداری «هوگو چاوز» ریاست جمهوری فقید این کشور منصوب شده بودند، جبهه ای را در مقابل مخالفان دولت در پارلمان شکل داده اند. این چالش های سیاسی بیش از گذشته به نارضایتی نمایندگان مجلس و عموم دامن زده است.
مادورو برخلاف چاوز از همان روزهای نخست ریاست جمهوری با استقبال بالایی مواجه نبود. در جریان انتخابات زودهنگامی که برای ریاست جمهوری پس از چاوز صورت گرفت، مادورو با اختلاف اندک 300 هزار رای، برنده انتخابات شد. پس جای تعجب نیست که با وضعیت وخیم اقتصادی و سیاسی، موجی از اعتراض ها، دولت وی را با تهدید مواجه کند.
در فضای پرالتهاب کنونی، اعتراض های شکل گرفته از جانب رییس جمهوری ونزوئلا به توطئه خارجی و تحریک دشمنان و بدخواهان این کشور به ویژه آمریکا نسبت داده می شود. این در حالی است که مخالفان، دولت را به فساد و رییس جمهوری را به بی کفایتی متهم می کنند.